12 yaşından önce başlayan ve altı aydan uzun süren belirtilere dikkat!
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Murat Yusuf Hüseyin, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’nun (DEHB) teşhis kriterleri, belirtileri, teşhis sürecinde kullanılan metotlar ve öteki psikiyatrik bozukluklarla ayırt edilmesi gereken durumlar hakkında bilgi verdi.
DEHB tanısı konulması için belirtilerin birden fazla alanda probleme sebep olması gerekir!
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’nda (DEHB) temel belirtilerin dikkat eksikliği, çok hareketlilik ve dürtüsellik olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Murat Yusuf Hüseyin, “Dikkat eksikliği çoklukla daima dikkatin çelinmesi, odaklanamama şikayetleri olarak kendini gösterir. Unutkanlık, kronik geç kalma, vazifeleri planlama, başlatma ve tamamlamada zorluk, konuşmaları takip edememe, okuduklarını takip etme zorluğu ve dış uyaranlar tarafından kolay kolay dikkatin dağılması halindedir.” dedi.
Hiperaktivite ve dürtüselliğin, hareketsiz oturma yahut gevşeme zorluğu, daima bir huzursuzluk hissi, ekseriyetle sabırsız hissetmek, daima bir şeyler yapmaya muhtaçlık duymak, can sorununa yahut hayal kırıklığına tahammülsüzlük, çok konuşkanlık yahut çok gürültülü olma, insanların kelamını kesme, hudutlu yahut kızgın hissetmeden sırasını beklemekte zorlanma halindeki belirtilerle ortaya çıktığına işaret eden Hüseyin, “Belirtiler 12 yaşından evvel başlamalı, altı aydan daha uzun vadeli olmalıdır. Ayrıyeten belirtiler kişinin hayatında iki yahut daha fazla alanda sıkıntıya sebep olmalıdır.” halinde konuştu.
Hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri erişkinliğe geçişte azalma eğilimi gösteriyor!
DEHB teşhisinde altın standardın klinik görüşme ve muayene olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Murat Yusuf Hüseyin, “Klinik görüşmede şahıstan, kişinin ailesi ve öğretmeninden bilgi toplanır. Bilişsel değerlendirmenin yapılabilmesi ve belirti şiddetinin daha âlâ anlaşılabilmesi için nöropsikolojik testler, öz bildirim ölçekleri günlük pratikte yaygın olarak kullanılır. Ölçekler ve testler tanıya yardımcıdır.” dedi.
Hiperaktivite ve dürtüselliğin temel belirtilerinin çocukluk devrinden erişkinliğe geçerken azalma eğilimindeyken, dikkat eksikliği belirtilerinin devam ettiğinin görüldüğünü kaydeden Hüseyin, “Yaşam şartları erişkinlikte daha karmaşık hale geldiğinden, dikkat eksikliği alanındaki sıkıntıların, DEHB’i olan birden fazla erişkin için hiperaktivite yahut dürtüsellikten daha fazla fonksiyonel bozulmaya neden olduğu belirtilmiştir. Erişkinlerde hiperaktivite ve dürtüselliğin tipik olarak kıpırdanma ve iç derdi olarak kendini gösterdiği belirtilmiştir.” açıklamasını yaptı.
DEHB teşhisinde psikiyatrik eş teşhisler sorgulanmalı…
DEHB’in başka psikiyatrik durumlar ile karışmaması için detaylı anamnez alınması gerektiğini lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Murat Yusuf Hüseyin, “DEHB ayırıcı tanısı yapılırken belirtilerin depresyon, anksiyete bozuklukları, bipolar bozukluk, yaygın gelişimsel bozukluk, alkol ve unsur berbata kullanımı, hudut kişilik bozukluğu ve mental retardasyon ile bağlı olmadığına emin olmak gerekir.” dedi.
En karışık durumların ise DEHB’in başka bozukluklar ile bir ortada bulunduğu durumlar olduğuna dikkat çeken Hüseyin, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Yapılan araştırmalar gösteriyor ki DEHB’de psikiyatrik eş teşhis neredeyse kuraldır. Muayenede muhtemel eş teşhislerin sorgulanması ekseriyetle kafidir. İnceleme sırasında ayırıcı teşhisler ve eş teşhisler için aile ile görüşme, nöropsikolojik testler, öz bildirim ölçekleri klinisyene yardımcı olabilmektedir. Ayrıyeten, DEHB’de sık görülen dalıp gitme şikayeti bazen epileptik nöbetlerle karışabilir. Bu noktada epilepsiyi dışlamak için detaylı anamnez ve muhtaçlık halinde görüntüleme formüllerine başvurmak gerekir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
